Al pè del castèl e del vilatge d’Aupol, raja Arnèta. La ribièira es utilisada dempuèi de temps de memòria perduda per far virar las molinas bladièras encara certificadas dins la toponimia : Molin Maurel, Molin de l’Ola.

La tèrra ingrata e lo relèu montanhòl adujan pas per l’agricultura ; los estajants autpoleses an de besonh de ressorças d’aponch ; las trapan din lo trabalh de la lana. L’aiga d’Arnèta conven pel lavatge dels ausses e procura la fòrça motriz per accionar los folons. A la sortida de la gòrja l’industria textila favoriza l’espandiment del masatge que va lèu venir MasAmet.

Convertits protestants, reputats per la qualitat de lor trabalh, fièrs del succès de lor plaça, los MasAmetòls enjimban e capitan la revolicion industriala tre la fin del sègle dètz-e-ochen e a la debuta del dètz-e-noven. Las usinas remontan la valada en cèrca de sauts per installar de rodets idraulics, puèi de turbinas : 25 usinas se podon denombrar suls 4 quilomètres del cors de la ribièira entre la Ressa e Molin Maurel.

Maitas encara de mai en mai pel naut.

Aprèp 1851, una nòva activitat parèis e crèis a la lèsta al préjudici del textil tradicional. Es lo deslanatge de las pèls de motons importadas de l’emisfèri sud. MasAmet ne ven lo primièr centre mondial. (Capitala mondiala pel deslanatge). La vida locala tota ne’n depend fins a la fin del sègle vinten.

Ara lo deslanatge es avalit.

Uèi, al pè del castèl d’Autpol una usina anciana es estada reabilitada en musèu de joguets de fusta. Una autra acampa, classa e expòrta las pèls francesas. Qualques entrepresas trabalhan encara la lana o lo cuèr , dins lo naut de gamma a MasAmet o Aussilhon.

De legir lo libre de Remesi Cazals, Mazamet l’industrielle, un demi siècle d’exploration urbaine (2020), illustrat de mai de 400 fotòs, en ligam amb un film sul trabalh original del deslanatge.

Los vestigis de la torre del castèl Trompeta, gacha de la fortalesa d’Autpol als temps medievals, apareisson encara e dominan lo pertús d’Arnèta. Un paisatge marcat per una seguida de bauces rocassuts e de penjals retges cobèrts de talhadas fulhosas ( Garrics o Castanhièrs) amb al fons la ribièira que dempièi totjorn traça sa correguda e adopta una tira mièja-torrenciala.

Lo Mèrle d’aiga, lo Gardariu e las Coalongas son las espècias las mai de bon véser a l’abroa del riu. Los penjals escarpats e los planòls nauts son lo tenament del Paireblanc, rapinaire anisaire sus aquela part del territòri. La drudesa de l’ambient en reptils demòra la natura essenciala que condiciona la preséncia d’aquel rapaç del regim alimentari exclusiu : Vipèras (aspic), Naduèlhs, Colòbras (verdas, rossas, d’Esculapi) o luserps son plan presents sus aquel airal.